Onderweg naar mijn pensionering(sfeest) heb ik natuurlijk veel afgewogen. Ik vond altijd al dat ik het mooiste werk van de hele wereld had, maar die afweging heeft dat nog bevestigd. Mijn leven tussen de mensen in de rafelrand, vijf jaar in Rotterdam en daarna bijna dertig jaar in Antwerpen, was een genadevol leven. Een leven vol geintjes van God. Wat prachtig om dat zo te kunnen en te mogen zeggen aan het eind van mijn carrière als stadspredikant in Antwerpen.
Vol dankbaarheid kijk ik terug op al die jaren. Niet omdat er nooit iets rottigs of lastigs was, wel omdat ik ook daar altijd weer doorheen gedragen werd. Vol liefde. Vol liefde van mensen, die net zo lief als God voor mij waren.
Maar de meeste herinneringen zijn tof. Gewoon tof.
Die twee – volwassengeworden – zussen, die ik laatst tegenkwam bij de Albert Heyn… He, jij bent toch Ina, die van de club vroeger? Ja, bedoel je op het Groeningerplein? Ik ben Fatima en dat is Hafida, mijn zus… Er valt een franc… A ja, jullie woonden tegenover het PSC he, toen nog op het Groeningerplein, he… Je bent nog niks veranderd, zeggen ze. Nou, dat geloof ik niet helemaal, ik ga bijna op pensioen, zeg ik. Zij zijn wel veranderd: moeders van 5 en van 2… Ongelooflijk, God, een geintje, denk ik… We zijn de club nooit vergeten zeggen ze…
En zulke verhalen zijn er meer. Mensen, die nooit zijn vergeten wat we voor elkaar betekenden: mijnen Bijbel vergeet ik nooit, zegt ze, sinds ik bij den Bijbelbabbel kom. Gij hebt mij die leren lezen…
Grote dankbaarheid. Niks gedaan en toch…een bloem, blije bloemen zijn er tevoorschijn gekomen. Hoe is het mogelijk? Echt een geintje van God.
Ik heb zoveel liefde gekregen. Van heel veel mensen op verschillende manieren.
Van mensen van Open Huis, van hen in de eerste plaats. Door hun worstelingen met het leven, met de armoede, met elkaar. Door hun wijsheid, hun enthousiasme over nieuwe projecten, hun prachtige gedichten, hun verzetjes en dappere opstandigheid. Want dat het leven, de samenleving, de politiek niet altijd rechtvaardig is voor hen die dat het meest nodig hebben, dat lieten zij mij dag aan dag beleven.
Zoveel liefde van mensen op de vlucht, die hier bij ons zijn neergedaald… Als engelen. Weliswaar vol angst en ellende, maar vooral vol hoop op een nieuw begin, op een leven in vrede, een leven dus van recht gedaan worden…
Geen bommen die de geluidsbarrières doorbreken, geen ineenstortende huizen, geen kapotmakende honger, geen afschuwelijk vernederende machthebbers…
Hoe houden zij het vol daarop te blijven hopen in dit oude kasteel dat Europa heet, dit Vlaamse wingewest, de bruggen omhoog, de wegen van recht opgebroken… Letterlijk nog wel…
Wat een prachtige gein van God, dat ik met hen op stap mocht gaan. Soms langer, soms korter, maar altijd vol liefde, vol solidariteit.
Liefde van mensen, die op straat leven, of op een andere manier thuisloos zijn… in Averbode, in Lourdes, in de kapel van ’t vlot, op straat… Hoe kun je in godsnaam hoopvol blijven als je leven alleen maar lijkt te bestaan uit overleven… Wat een moed, een volharding, een uithoudingsvermogen… Wat prachtig dat ik daarbij mocht zijn.
Liefde van mensen van mensen in de gevangenis. In diepe verbondenheid konden we de schuld in de ogen kijken en mocht er ook vergeving klinken. Collega-pastores van verschillende tradities hielpen om het plezier en de gein te ervaren. Juist ook daar achter die donkere muren van vrees en spijt en hoop. Hoop op een ander leven.
Zoveel liefde van mensen uit de netwerken, die we samen doorheen heel Antwerpen, maar ook doorheen heel België en Europa, mochten vlechten. De Loodsen, de Welzijnsschakel, Orbit, ’t Vlot, ECG, Over Hoop en Huizen, de opleiding voor pastores in het bisdom… Ik noem deze als voorbeelden, maar er zijn er wel honderd te verzinnen, denk ik… Wat hebben we elkaar sterk en moedig gemaakt, wat was er altijd die verbondenheid. Als een geintje van God.
Zoveel liefde van mensen van verschillende kerken, van verschillende tradities, verschillende geloven… Wat heb ik veel van jullie protestanten en van anderen ontvangen.
Wat zijn jullie en de anderen: christenen van allerlei denominaties, moslims, joden, boeddhisten, humanisten, anarchisten… vaak zo lief als God voor mij geweest.
Geintjes van God.
En nu zit ik hier. In een kamer vol cadeaus. Met een hoofd en een hart vol van het feest van gisteren. 24 juni 2018…die dag zal ik nooit meer vergeten. Over het feest en de dienst hebben anderen geschreven. Dat zal wel goed zijn.
Maar niemand kan zo dankbaar zijn als ik: deze gein van God was een prachtig sluitstuk van een leven vol geintjes. Dat de InaKoeman-presentieprijs ten doop werd gehouden heeft me diep ontroerd. Wat een ongelooflijk gebaar van delen, van solidariteit. Het PSC dat andere organisaties een prijs kan geven.
Ik geloof dat het nog lang niet het laatste geintje van God is: wat blijft is morgen. De morgen, waarvan we dromen, waaraan we werken, waarin we de vrede van de strijd mogen beleven. De vrede van de strijd om gerechtigheid. Om mensenrechten. Om het behoud van de aarde. En waarin, om met psalm 9 te spreken:
boven alles gaat één
nietig mens, een mensje maar
dat boven alles gaat
één nietig mens.
De cantorij van De Brug uit Lier zong het prachtig gisteren.
Laten we elkaar niet loslaten (ja het werk laat ik echt wel los hoor, maak u niet ongerust), in dit verlangen naar recht en vrede. Elkaar de vrede blijven wensen. Voor vandaag en voor morgen, en voor alle dagen na morgen.
Goeie God wordt hier gezongen,
houd ons ver van angst en pijn.
Laat de koren van de oorlog uitgezongen zijn.
Maar al kan ik het begrijpen
zo een redelijk gebed,
geen God heeft ooit een wereldbol in brand gezet.
’t Zijn de mensen, die het zo wensen
naar de zeden van de tijd.
Militairen, z’hebben geweren
die ze laden voor de strijd.
De maatschappij die wordt vergiftigd en de wereld gaat kapot,
dikwijls in de naam van Jahwe, Allah of van God.
Maar ’t geloof van vele mensen wilt niks weten van geweld,
‘t luistert niet naar de verhalen die de macht vertelt.
’t Zijn ook mensen, die het ons wensen,
dat er een wapen is dat zwijgt.
Da’s geen zeden, da’s gewoon vrede
die den oorlog overstijgt.
Als elk volk van deze wereld
niet door macht meer wordt verleid.
Dan wordt vrede hopelijk zeden
en is oorlog uit den tijd.
Dat we dat zingen blijven. Samen met AMAHORO en met
In ’t Antwerps graag. Zo mooi.
Gracia a la vida… Dankbaar voor het leven! Dat ben ik. Dat leven vol van geintjes van God! Dank u wel lieve mensen, dank u wel lieve God!
25 juni 2018
ds Ina Koeman
emeritus-predikant te Antwerpen
